Załącznik do Uchwały Nr VII/36/11
Rady Miasta Siemiatycze
z dnia 30 marca 2011 r.

 

Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2011-2015 w mieście Siemiatycze

Wstęp

Przemocą w rodzinie określane jest „każde zachowanie skierowane wobec osoby bliskiej, którego celem jest utrzymanie nad nią kontroli i władzy. Przemoc w rodzinie to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił działanie przeciwko członkowi rodziny naruszające jego godność oraz podstawowe prawa i wolności, powodujące cierpienie i szkody” [Nowakowska, 2008, s. 21]. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) definiuje przemoc w rodzinie jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Rodzina jest najważniejszym środowiskiem życiu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy i styl życia. Ważną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami, oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Przemoc domowa może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Należy ją zaklasyfikować do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Prowadzi do poważnych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych skutków psychologicznych, a w skrajnych przypadkach do poważnych okaleczeń czy zabójstw [Sasal, 2005, s. 16–19].

Wokół przemocy narosło wiele mitów. Jednym z nich jest przekonanie, że jest to zjawisko marginalne, występujące wyłącznie w patologicznych środowiskach. Tymczasem według danych statystycznych przemoc w rodzinie jest zjawiskiem powszechnym i stanowi poważny problem społeczny. Znęcanie się nad rodziną jest najczęściej popełnianym przestępstwem w Polsce, zaraz po przestępstwach przeciwko mieniu i życiu [Tomaszewska, 2007, s. 36–37].

Przemoc ze strony najbliższej osoby jest doświadczeniem traumatycznym, okaleczającym psychikę. Przemoc w rodzinie przybiera różne formy: od przemocy fizycznej, przez przemoc psychiczną i seksualną, po przemoc ekonomiczną. Przemoc w rodzinie rzadko jest incydentem jednorazowym. Zazwyczaj ma ona charakter długotrwały i cykliczny.

Rodzaje przemocy:

Przemoc jest przestępstwem. W zależności od tego, czy przemoc ma charakter jednorazowy, czy się powtarza, jest ścigana z różnych artykułów Kodeksu karnego. Jeżeli przemoc ma charakter ciągły, zostanie zakwalifikowana jako przestępstwo znęcania się nad rodziną z art. 207 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm).

Artykuł 207 Kodeksu karnego stanowi:

„§1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny i fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

§2. Jeżeli czyn określony w §1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat.

§3. Jeżeli następstwem czynu określonego w §1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 12 lat”.

Przemoc w rodzinie ma tragiczne konsekwencje. Prowadzi nie tylko do uszkodzeń ciała ofiary, ale także do zaburzeń emocjonalnych oraz zaburzeń w sposobie, w jaki postrzega ona samą siebie, sprawcę oraz innych ludzi. Narastanie zjawiska przemocy w rodzinie wymaga niezwłocznego podjęcia działań zawartych w niniejszym Programie.

Program Przeciwdziałania Przemocy Miasta Siemiatycze ma charakter długofalowy. Działania Programu obejmują lata 2011–2015. W miarę potrzeb i sytuacji społecznej zadania Programu mogą ulegać zmianom i udoskonaleniom.

 

I.      Analiza problemów społecznych na terenie Miasta Siemiatycze

W celu właściwego zaplanowania podejmowanych działań niezbędne jest dokonanie analizy problemów społecznych w gminie z uwzględnieniem problemu przemocy w rodzinie.

Na dzień 31.12.2010 r Miasto Siemiatycze liczy 15 255 mieszkańców. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych z Powiatowym Urzędzie Pracy w Siemiatyczach wynosi 594 osoby, z czego jedynie 67 osób pobiera zasiłek dla bezrobotnych.

Ze statystyk policyjnych wynika, że na terenie miasta w roku 2010 przeprowadzonych zostało 128 interwencji domowych. W okresie od 01.01.2010 r do 31.12.2010 r założono 128 „Niebieskich Kart”.

Z danych Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wynika, że w okresie od 01.01.2010 r do 31.12.2010 r było 36 zgłoszeń dotyczących leczenia odwykowego.

Z danych Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, że w 2010 r 1378 osób tj, 9,03% ludności miasta  korzysta z zasiłków pomocy społecznej. W okresie od 01.01.2010 r do 31.12.2010 r pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej udzielili pomocy w formie interwencji kryzysowej w 56 rodzinach z powodu przemocy w rodzinie. Ofiarami przemocy były najczęściej kobiety i dzieci. Sprawcami byli mężczyźni, w większości przypadków uzależnieni od alkoholu.

W szkołach na terenie Miasta Siemiatycze zanotowano wielokrotne akty przemocy fizycznej i psychicznej. Przemoc fizyczna wyrażała się kopaniem, szarpaniem, popychaniem. Przemoc psychiczna to bezustanne wyśmiewanie się, poniżanie, wyzwiska.

Trudno jest w sposób jednoznaczny określić wielkość zjawiska przemocy na terenie miasta w związku z występowaniem przemocy ukrytej, czyli toczącej się w rodzinie czy w szkole, ale nieujętej w statystykach z powodu braku wiedzy na temat jej występowania.

 

II.    Cele programu

Celem Programu jest:

1)     zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Miasta Siemiatycze,

2)     zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie,

3)     zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie.

Cele ogólne będą realizowane przez:

1)     budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy,

2)     diagnozowanie zjawiska przemocy na terenie Miasta Siemiatycze,

3)     podnoszenie kompetencji służb i instytucji w zakresie przemocy w rodzinie,

4)     udzielanie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie,

5)     oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie.

 

III.   Założenia Programu

Realizacja celów Programu zakłada:

1)     uwrażliwienie społeczności lokalnej na problem przemocy w rodzinie,

2)     promowanie modelu rodziny wolnego od przemocy,

3)     edukację dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy w rodzinie,

4)     działania interdyscyplinarne w zakresie przeciwdziałania przemocy.

 

IV.   Program jest spójny z Programami:

Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne:

V.    Zasoby Miasta Siemiatycze w zakresie realizacji Programu:

1.     Zasoby ludzkie – specjaliści z różnych dziedzin.

2.     Zasoby instytucjonalne – instytucje i organizacje zajmujące się problemem przemocy w rodzinie oraz instytucje i organizacje pełniące funkcję wspierającą:

·         Ośrodek Pomocy Społecznej,

·         Komenda Policji,

·         Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

·         placówki oświatowo-wychowawcze,

·         Zakład Opieki Zdrowotnej,

·         organizacje pozarządowe,

·         parafie,

 

VI.   Czynniki gwarantujące właściwą realizację Programu:

·    poparcie działań i współpraca z samorządem miejskim,

·    dobra znajomość środowiska przez pracowników socjalnych,

·    dobra współpraca służb i instytucji na terenie miasta oraz poza nim,

·    otwartość i chęć współpracy specjalistów,

·    silne więzi rodzinne,

·    chęć zmiany i wyjścia z kryzysu.

 

VII.Zagrożenia w realizacji zadań:

·    stereotypy panujące w środowisku na temat przemocy w rodzinie,

·    bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych,

·    brak współpracy rodziny w zakresie przezwyciężania kryzysów,

·    problem uzależnienia od alkoholu w rodzinach,

·    ubóstwo,

·    brak infrastruktury socjalnej w mieście,

·    brak lub zbyt mała współpraca interdyscyplinarna,

·    brak motywacji ekonomicznej dla członków zespołu interdyscyplinarnego.

 

VIII.    Realizacja celów Programu

 

Cel 1

Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Miasta Siemiatycze

Działania:

1. Działalność Zespołu Interdyscyplinarnego poprzez prowadzenie zintegrowanych i skoordynowanych    działań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

2.     Edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy:

Podmioty realizujące działania:

·            placówki oświatowo-wychowawcze,

·             Świetlica Środowiskowa,

·            Ośrodek Pomocy Społecznej,

·            Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

·             Zespół Interdyscyplinarny,

 

Cel 2

Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie

Działania:

1.     Izolowanie sprawców od ofiar.

2.     Udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjno-edukacyjnych.

3.     Przeprowadzanie rozmów z osobami nadużywającymi alkoholu, stosującymi przemoc.

4.     Kierowanie wniosków do Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim o obowiązek podjęcia leczenia odwykowego w związku z nadużywaniem alkoholu.

 

Podmioty realizujące działania:

·            Policja,

·            Ośrodek Pomocy Społecznej,

·            Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

·             Zespół Interdyscyplinarny,

 

Cel 3

 

Zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie

 

Działania:

1.     Utworzenie punktu informacyjnego:

·         udzielanie informacji dotyczącej bezpiecznego schronienia osobom dotkniętym przemocą w ośrodkach interwencji kryzysowej i w specjalistycznych ośrodkach wsparcia,

·         udzielanie informacji na temat pozyskania zaświadczenia lekarskiego,

·         udzielanie informacji na temat praw osób będących ofiarami przemocy,

·         udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjno-edukacyjnych,

·         rozpowszechnianie telefonu zaufania „Niebieska Linia”, „Pomarańczowa Linia”.

 

Podmiot realizujący działanie:

2.     Prowadzenie działań interwencyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy:

Podmioty realizujące działanie:

3.     Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia.

Podmioty realizujące działanie:

Monitorowanie

Monitorowanie realizacji Programu odbywać się będzie w oparciu o sprawozdawczość podmiotów zaangażowanych w jego realizację. Sprawozdania z realizacji Programu podmioty składają do dnia 31 stycznia każdego roku do Ośrodka Pomocy Społecznej.

 

Sprawozdawczość

Ośrodek Pomocy Społecznej w Siemiatyczach do dnia 31 marca każdego roku przedłoży Radzie Miasta sprawozdanie z realizacji Programu.

 

Finansowanie Programu

Program będzie finansowany ze środków budżetu Miasta Siemiatycze, dotacji oraz ze środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.